Leylak ağacı, ana vatanı Balkanlar ve Trakya olan bir ağaç türüdür. Ayrıca Uzakdoğu'da da son derece yaygın olan bu ağaç, çiçeklerinin yaydığı hoş koku sayesinde insanları etkilemektedir. Leylak ağacı, bakımı kolay olan küçük bir bitkidir. Özellikle de boyunun kısa olması bakım işini kolaylaştırmaktadır. Leylak ağacı, bahçelerin renklendirilmesi için son derece mükemmel bir bitkidir. Hem diğer bitkilerin yanında hem de sadece kendi türleriyle yan yana rahatça yaşayabilmektedir. Leylak ağacı, bol güneş isteyen bir bitki olduğundan bahçenizin bol güneşli yerlerinde tercih etmek en doğrusudur.
Leylak Ağacının Fiziksel Özellikleri ve Yetiştirilmesi
Leylak ağacı, zeytingillere ait bir bitkidir. Türkiye'de son derece yaygın olan bu bitkiye, kimi zaman bir bahçenin çiti olarak kimi zaman da taş döşeli bir yolun kenarında süsleme olarak rastlamak mümkündür. Leylak ağacının çiçeği rengine de kendi adını vermiştir. Leylak rengi bu ağacın çiçeğinden gelmektedir. Sadece bahçelerde süsleme amacıyla kullanılmayan bu bodur bitki, çiçekçilik sektörünün de önemli bir parçasıdır.
Leylak ağacının boyu ortalama 4 metreye kadar çıkmaktadır. Düzenli budandığında belli seviyelere kadar yetişen bu bitki, zaman ilerledikçe bir çalılık gibi şekil alarak bulunduğu ortama uygun hale gelmektedir. Doğal ortamda daha çok kayalıklarda yaşayan leylak ağacı, tüm iklimlere kolayca uyum sağlayabilmektedir. Bu bitki -20, -30 derece soğuklara kadar dayanabilmektedir. Leylak ağacının yetiştirilmesi ve bakımı da son derece kolaydır.
Leylak ağacı, ilkbahar döneminde çiçek açmaya başlar ve uzun süre çiçekli kalır. İlkbahar döneminde mevsimden dolayı pek sulama istemez. Ancak yaz döneminde düzenli şekilde sulanması ve toprağının kuru kalmaması gerekir. Bu işlemin en azından yaz ortasına kadar devam ettirilmesi gerekmektedir. Leylak ağacının dikileceği yerin dikkatli seçilmesi gerekir. Bahçenin en güneşli yerine dikilmesi gerekir. Çünkü bu bitki bol güneşe ihtiyaç duymaktadır. Leylak ağacı her ne kadar narin ve hassas bir ağaç olmasa da budama konusunda dikkat edilmesi gerekmektedir.
Budama Kuralları
Budama konusunda uyulması gereken bazı kurallar şunlardır:
- Belli bir yetişkinliğe ulaşmış leylak ağacı, çiçek açtıktan hemen sonra budanmalıdır.
- İnce dalların çok fazla kesilmemesi gerekmektedir.
- Yeni yetişen ağaçların da düzenli büyümesi için doğru şekilde budanması gerekir.
- Güzel bir görüntü elde etmek için ağacın boyunun 1 buçuk 2 metre arasında tutulması gerekmektedir.
Leylak Ağacının Çoğaltılması
Leylak ağacının çoğaltılması konusunda üç farklı yöntem uygulanmaktadır. Bunlar; çelik köklendirme, havai daldırma ve kök çeliğidir.
- Çelik Köklendirme: Leylak ağacından yeni filizlenmiş kalın, sert ve sağlıklı kısımların (15 santimetre boylarında) kesilerek suya koyulmasıdır. Suya koyulan bu parçalar temiz bir toprağa saksı içinde dikilir ve saksı naylon bir poşete konularak, adeta bir sera oluşturur gibi poşetin ağzı bağlanır. Dört gün aradan sonra oluşturduğumuz saksı haftada iki üç defa yarımşar saat havalandırılır. Toprak ihtiyaç varsa sulanır. Oluşturulan bu saksının gün içerisinde sürekli ışık almasına dikkat etmek gerekir. Ayrıca akşam saatlerinde çeliklerin yakınında floresanla aydınlatma yapmak da bu bitkilerin fotosentez yapmasını sağlamaktadır. Bu işlemden sonra alınan çelikler bir hafta içerisinde köklenmeye başlamaktadır. 1 ay sonunda tamamen köklenme gerçekleşmektedir. Köklenen leylak ağacı çeliklerini nemli bir toprağa dikerek bu toprağın sürekli nemli kalmasını sağlamak gerekmektedir.
- Havai Daldırma: Bitkinin dalının gövdeden ayrılmadan köklendirilmesi ve köklenme sağlandıktan sonra ayrılmasıdır. Leylak ağacının dalı (yere yakın olanlar daha makuldür) uç filiz kısmı toprak üstünde kalacak şekilde orta kısmı toprağın altına gömülür. Basit daldırma olarak bilinen bu yöntemde dal gömülmeden önce toprak altında kalacak kısma küçük kesikler atılır. Bu köklerin daha kolay çıkmasını sağlar. Daha sonra da dalın üzeri toprakla örtülür ve üzerine ağır bir nesne konur. Bu sayede dal toprak altında sıkı kalır. Bu işlemde bekleme süresi 1,5-2 ay arasındadır. Bu işlem için ilkbahar ile yaz mevsimi arasında bir zaman diliminde yapılmalıdır.
- Kök Çeliği: Leylak ağacı elde etmek için en verimli yöntemdir. Ancak zorlu bir uygulamadır. Öncelikle bu işlem için aralık ayının geçmemesine dikkat edilmelidir. Aralık ayının son haftası en uygun zamandır. Bu uygulamada çoğaltılacak ağacın kökü dikkatlice kazılır ve ana gövdenin köklerinden biri kesilerek alınır. Bu parçanın ince olmamasına dikkat edilmelidir. Ardından en az kurşun kalem kalınlığındaki bu parça 10 santimlik parçalara bölünür. Parçaların üst kısmı düz, alt kısmı ise çapraz kesilir. Alt kısımlara çürümemesi için kükürt sürülebilir. Daha sonra köklendirme için temiz bir toprak hazırlanmalıdır. Hazırlanan parçalar toprağa gömülür. Parçanın üst kısmının 2 buçuk santim kadar toprağın altında olması gerekir. Çeliklerin dikildiği saksı ya da kap bir iki ay kadar soğuk bir ortamda tutulur, ardından da güneşli bir yere alınır. Güneşin toprağı ısıtmasıyla birlikte topraktaki parçalar filizlenmeye başlayacaktır. Filizler ortaya çıktığında ilk iki hafta yoğun tepe güneşinden korumak gerekir. Bu aşamadan sonra leylak ağacı normal düzende hızla büyüyerek gelişim gösterir.
Sonuç
Leylak ağacı, bakımı kolay, dayanıklı ve estetik açıdan çekici bir bitkidir. Gerek hoş kokulu çiçekleri gerekse de çeşitli çoğaltma yöntemleri ile bahçelerin vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Leylak ağacının uygun bakım ve budama yöntemleri ile uzun yıllar boyunca sağlıklı bir şekilde büyümesi sağlanabilir. Bu bitkinin yetiştirilmesi ve çoğaltılması konusundaki bilgiler, leylak ağacının bahçelerde daha yaygın bir şekilde kullanılmasına katkı sağlayacaktır. |
