Ceviz ağacı yetiştiriciliği, ülkemizin tarım sektöründe önemli bir yere sahiptir. Türkiye, dünya üzerinde ceviz üretiminde üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkemiz, ceviz ağacının yetişebileceği iklim tipine sahiptir ve ceviz ağaçları çeşitli bölgelerde başarıyla yetiştirilmektedir. Bu makalede, ceviz ağacı yetiştiriciliği ile ilgili detaylı bilgiler sunulacaktır.

Ceviz ağacı, değişik iklim tiplerine kolayca uyum sağlayabilen bir ağaç türüdür. Deniz seviyesinden 1700 metreye kadar yüksek alanlarda rahatlıkla yetiştirilebilir. Ancak aşırı yaz sıcaklarında yeşil kabuklarında ve yapraklarında yanmalar meydana gelebilir. Bu durum, ağaçların sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Ülkemizde yetiştirilen ceviz ağaçlarında üretim, bir ağaçta yaklaşık 35-38 kilogram arasında değişmektedir. Aşılı ceviz ağaçlarında elde edilen verim, aşısız ağaçlara oranla %50 daha fazladır. Aşısız ceviz ağaçları 7-10 yaşları arasında verim vermeye başlarken, aşılı ağaçlar 4 yaşından itibaren verim vermeye başlar. Verimli topraklarda ve uygun bakım yapıldığında ceviz ağaçlarının daha fazla ve kaliteli meyve verdiği gözlemlenmiştir.

Ceviz ağaçları, toprak bakımından çok seçici değildir ancak taban suyu seviyesi 2.5-3 metreden yukarı olmayan, su tutmayan ve nemliliği muhafaza eden derin topraklarda daha iyi yetişir. Su tutan killi topraklarda ve durgun sulu alanlarda yetişmezler. Ceviz ağaçlarının kökleri kazık köklü olup derine doğru uzadıkları için alt kısımları rutubetli olan derin ve yumuşak topraklar daha uygundur. Fazla nem ve durgun sular, kökler için gerekli oksijen alınmasını engeller, bu nedenle kök gelişimi yavaşlar ve ağaç gelişimi durur. Yaprak damar araları açık yeşil, damarları ise kahverengi olur ve uçlarında kurumalar görülür.

Ceviz ağacı yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli faktörlerden biri, ilkbaharın geç donlarının oluşmasıdır. İlkbahar geç donları, tomurcukların kabarma zamanında ağaç tomurcuklarına zarar verir ve meyve kalitesi ile oranı düşer. Aynı zamanda sonbahar geç donları da ceviz ağacı yetiştiriciliğinde önemlidir. Geç yapraklanan ceviz çeşitlerinde olgunlaşmayan cevizler zarar görür.

Ceviz ağacı yetiştirirken dikkat edilmesi gereken durumlardan biri de sulama sistemidir. Ceviz ağacının yıllık sulama ihtiyacı yağışlarla birlikte yıllık 1300 mm civarındadır. Sulama periyodu ilkbahardan başlayıp hasat sonuna kadar devam eder. Yağışın çok az olduğu durumlarda sonbahar ve kış aylarında da sulama yapılmalıdır. Toprakta oluşan su sıkıntısı, meyvenin iriliğini ve kalitesini düşürür. Yüksek kalitede ceviz üretmenin temel koşulu, iyi bir sulama sisteminin yapılmış olmasıdır. Bahçe tesisi edilmeden önce toprak analizleri yapılmalı ve besin maddesi kapsamı öğrenilmelidir. Bu konularda olan eksiklikler tespit edilmeli ve ona göre tamamlanmalıdır. Dikimden önce sadece fosfor ve potasyum içerikli gübreler kullanılır.

Ceviz ağaçlarının budama işlemi de düzenli olarak yapılmalıdır. Ceviz ağaçları fazla oranda budama gerektirmez ancak ilk fidan dikimlerinde taç sistemi oluşturmak amacıyla 5-12 göz üzerinde budanır. İleri dönemlerde ise verimi artırmak için taç içerisinde sıklaşan fazla dallar alınarak seyreltilir. Bu şekilde en yüksek verimde ağaçlar yetiştirilir.

Ceviz ağacı yetiştiriciliği, dikkat ve özen gerektiren bir tarım faaliyetidir. İklim, toprak, sulama ve gübreleme gibi faktörlere dikkat edildiğinde ceviz ağaçlarından yüksek verim ve kaliteli meyve elde etmek mümkündür. Ülkemiz, ceviz üretiminde dünya sıralamasında önemli bir yere sahiptir ve bu alandaki potansiyelini daha da artırabilir.