Sedir Ağacı Türleri, Özellikleri ve Ekimi

Sedir ağacı, botanik biliminde Cedrus Libani olarak bilinir. Bu ağaç, piramide benzeyen bir görünüme sahiptir ve yurdumuzda yetişen değerli orman ağaçlarından biridir. Sedir ağacı, uygarlık tarihine yön vermiş önemli ağaç türlerindendir. Bir diğer ismiyle Lübnan sediri olarak anılmasının sebebi, bitkinin ortaya çıkış yerinin Lübnan olmasıdır. Lübnan bayrağında sedir ağacının bulunması bir rastlantı değildir. Sedir ağacı, Mezopotamya'da yayılış göstermiş bir ağaç türü olarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Sedir ağacının bu kadar önemli olmasının sebebi yapısıyla alakalıdır. Bu ağaç çamgiller familyasına dahildir. Yaprak dökme özelliği olmayan, sürekli yeşil kalan ve iğne yaprakları üzerinde 3-5 yıl gibi bir süre kalabilen bir ağaç türüdür. 30-40 metre civarında boylanabilir ve uygun ortam bulduğunda 1000 yıl gibi uzun bir süre kendini koruyabilir. Yarış ışık ağaçlarıdır ve neme pek ihtiyaç duymazlar ancak sıcaklık istekleri vardır. Çelik, aşı ve tohum vasıtasıyla çoğalırlar. Tohumları yağlı bir yapıya sahip olduğundan uzun süre saklanamazlar ve ekildikleri günden itibaren 15-20 gün sonra çimlenirler. Kumlu, kireçli ve killi topraklarda rahatça yetişebilirler. Akdeniz ikliminin bir ağacıdır ve uzun süreli don olaylarına karşı pek dayanıklı değildir.

Sedir ağacı, çam ağacıyla çok fazla benzerlik göstermektedir. Ancak bu iki ağaç türünü birbirinden ayırt etmek için yapraklarının uzunluklarına bakmak gerekmektedir. Yaprakları kısa ve çok sayıda ibrenin bir buket şeklinde aynı noktadan çıkıyorsa, bu sedir ağacıdır. Yaprakları uzun ise çam ağacı olduğunu gösterir. Ayrıca sedir ağacının kozalakları çam kozalaklarından farklıdır. Sedir ağacı kozalakları daha cılız ve uzuncadır ve genellikle fıçıya benzetilir. Kozalakları yaklaşık 26 ayda olgunlaşır. Sedir ağacının dünyada yaygın olan dört türü bulunmaktadır: Atlas sediri, Himalaya sediri, Kıbrıs sediri ve Lübnan sediri. Bu ağaç türü, yurdumuzda Lübnan ve Toros ile Amanos Dağları başta olmak üzere özellikle Akdeniz havzasında görülmektedir.

Sedir ağacı, diğer kozalaklı ağaç türleri gibi büyümesi zaman alan bir ağaçtır. Güçlü bir odun yapısına sahiptir ve diğer çam ağaçlarına benzer şekilde odununda reçine bulundurur. Reçine, ağacın yaralandığında kendini onarmasını sağlayarak mikrop almasını engeller. Ayrıca kehribar taşı olarak bilinen taş da bu ağacın reçinesinin fosilleşmiş haliyle ortaya çıkar. Reçine kokusu ve kimyasal yapısı sayesinde sedir ağacını kurt ve böceklere karşı korur. Bu sebeple sedir ağacı, böcek veya kurtların verdiği zarara karşı oldukça dayanıklıdır. Reçine, oksijenle temasını kopardığı için sedir ağacının hücrelerinin taze kalmasına ve uzun yıllar hayatta kalmasına olanak sağlar. Bu yüzden sedir ve servi ağaçlarındaki reçine, Eski Mısır'da mumyalama geleneğinde ön planda tutulmuş bir maddedir.

Sedir ağacı genellikle ılıman iklimlerde ve serin, nemli ortamlarda daha iyi gelişir. Doğal olarak, sedir ağacı Orta Doğu, Akdeniz bölgesi, Kuzey Afrika, Orta Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bazı bölgelerinde yaygın olarak bulunur. Sedir ağacı soğuk kışlara dayanabilir ancak aşırı sıcak veya kurak koşullardan hoşlanmaz. Ortalama sıcaklık aralığı olarak 10-24°C arasında olan bölgelerde yetişebilir ve iyi drene edilmiş, verimli toprakları tercih eder.

Sedir ağacının büyüme hızı çeşitlilik gösterebilir ve çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, sedir ağaçları yavaş büyüyen ağaçlar arasındadır. Yılda 10 ila 30 cm arasında büyüdüğü söylenebilir. Ancak bu değer, yetiştirme koşullarına ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Sedir ağacının tam olgunluğa ulaşması için uzun bir süre gereklidir ve bu süre onlarca yıl alabilir.

Sedir ağacı ekimi aşağıdaki adımları takip ederek gerçekleştirilebilir:

Sedir ağaçları yavaş büyüyen ağaçlardır, bu nedenle ekimden sonra sabırlı olmanız önemlidir.

Sedir ağacı, doğru bakım ve düzenli kontrollerle sağlıklı bir şekilde büyümesini sürdürebilir. İşte sedir ağacı bakımı için bazı önemli adımlar:

Sedir ağacı genellikle ilkbahar veya yaz aylarında budanır. Bu dönemlerde ağaç aktif büyüme döneminde olduğu için iyileşme süreci daha hızlı olur. İlkbahar ve yaz ayları, ağacın yeni sürgünler ürettiği ve büyüme potansiyelinin en yüksek olduğu zamanlardır. Budama işlemi için ideal zaman, don riskinin geçtiği ve ağacın uykudan uyanmaya başladığı dönemdir. Ancak, sedir ağacını budamadan önce iklim koşullarını ve ağacın durumunu dikkate almanız önemlidir. Bazı bölgelerde ilkbaharın başlarındaki don riski, sedir ağacının budaması için uygun olmayabilir.

Sedir ağacı budama işlemi, ağacın sağlığını korumak, şekillendirmek ve istenen büyüklüğe ulaşmasını sağlamak için yapılır. İşte sedir ağacının budanması için bazı temel adımlar: